FAHREDDİN ER-RAZİ’NİN Nisa suresi tefsirini okurken ilginç bir hadisle karşılaştım. Daha önce hiç duymadığım, yaygın olarak bilinmeyen bu hadise geçmeden önce bir terimi açıklamakta fayda var zira hadis bu terim üzerine kurulu. Bahsi geçen terim, mehir. Diyanet Vakfı tarafından yapılan açıklamaya binaen, “erkeğin evlenirken eşine verdiği veya vermeyi taahhüt ettiği para veya başka bir mala mehir denir.” [1] Bahsi geçen hadis ise kısaltılmış hali ile şöyle:
Sehl b. Sa’d es-Sâadî radiyallahuanh’tan rivayet edilmiştir, [ki peygambere gelen ve bir kadınla evlenme isteğini dile getiren bir sahabiye] Resulullah aleyhissalatuvesselam: “(Mehir olarak) yanında neyin var?” diye sordu.
Sahabi: “Ey Allah’ın resulü! (Yanımda hiçbir şey yoktur),” diye cevap verdi. Resulullah aleyhissalatuvesselam: “(Haydi) ailenin yanına git, (kadına mehir olarak bir şey vermen için bir şeylere) bak. Bir şey bulacak mısın?” buyurdu. Bunun üzerine sahabi, gitti. Sonra dönüp geldi: “Hayır, vallahi! Hiçbir şey bulamadım,” dedi.
Resulullah aleyhissalatuvesselam: “Bak, demirden bir yüzük bile olsun (bul getir)” buyurdu. Bunun üzerine sahabi yine gitti. Sonra dönüp geldi: “Hayır, vallahi, ey Allah’ın resulü! Demirden bir yüzük bile bulamadım.”
Bunun üzerine sahabi, bulunduğu yere oturdu. Bu oturuşu uzayınca (ümitsiz bir halde) kalkıp gitti. Peygamber aleyhissalatuvesselam, bu sahabinin (ümitsiz bir şekilde) arkasını çevirip gittiğini görünce, onu(n geri getirilmesini) emretti. Bunun üzerine o sahabi, çağırıldı. Geldiği zaman, ona: “Kur’an’dan ezberinde ne var?” diye sordu. Sahabi: “Ezberimde şu sure, şu sure var,” diye bazı sureleri saydı. Peygamber aleyhissalatuvesselam, ona: “Sen bu sureleri ezberinden okuyabiliyor musun?” diye sordu. Sahabi: “Evet, (okuyabiliyorum)” diye cevap verdi.
Resulullah aleyhissalatuvesselam: “Öyleyse git! Kuran’dan ezberindeki sureleri (kadına öğretmen) karşılığında seni bu kadınla evlendirdim.” buyurdu. [2]
Gelelim hadise dair okumalara. Hadis her şeyden önce mehrin kadın için önemli bir hak olduğunu göstermekte zira hadise konu olan sahabi ne denli fakir olursa olsun ufacık bir mehir imkanını dahi kullanmak adına Peygamber aleyhissaalatuvesselam onu bir kaç kez yolluyor.
Hadisin esas etkileyici yanı ise bulunan çözüm. Görünürde ne kendisinin ne de etrafındakilerin hiç bir şeyi olmamasına karşın bu sahabinin mehir yükümlülüğünü yerine getirebileceği önemli bir mülkü var aslında: vahiy bilgisi, yani ilim. Öyleyse, mehir gibi bir olmazsa olmazın bile karşılanmasına yeten bu ilim neden bugünkü evliliklerden önce bir şart gibi ortaya sürülen ama aslında şart olmayan burma bilezik alımı vs. yerine de tercih edilir olmasın?
[1] http://www.diyanet.gov.tr/yayin/basiliyayin/ydinikavramlaryazdir.asp?id=1147
[2] Buhârî, Nikâh 6, 32; Müslim, Nikâh 76-77 (1425); Ebu Dâvud, Nikâh 29-30 (2111); Tirmizî, Nikâh 23 (1114); Nesâî, Nikâh 62; İbn Mâce, Nikâh 17 (1889); Ahmed b. Hanbel, 5/336. Detaylı bir açıklama için bkz. http://www.imambuharivakfi.com/hadis_detay.php?hadis_id=496&hadis=mehrin-miktari
© 2021 karakalem.net, Zeyneb Hafsa
